Friesland heeft officieel elf steden, maar daar horen Heerenveen en Drachten niet bij. Toch staan zij straks op de landelijke kaart als onderdeel van het Fries stedelijk netwerk, samen met Sneek en Leeuwarden.
In F4-verband timmeren zij de laatste jaren flink aan de weg. Vorige week presenteerden ze met het provinciebestuur een gezamenlijke visie. Ze hopen op landelijke erkenning als stedelijk netwerk.
Jongeren weg
Onthoud die F4: we gaan de komende jaren meer van hen horen. Hun sterkste argument naar de buitenwereld is financieel: Den Haag heeft geld klaar liggen voor grootschalige woningbouwplannen in stedelijke netwerkgebieden. Friesland zou gek zijn als het deze euro’s laat liggen.
Het verhaal is echter breder: de vier steden voelden onvoldoende erkenning voor hun rol als motor van de Friese economie en middelpunt van onderwijs en zorg. De wethouders maakten zich zorgen over de koers van het provinciebestuur, dat zich de laatste jaren sterk leek te richten op het platteland.
Ondertussen wisten Groningen, Assen, Emmen en Zwolle zich beter te profileren als bouwlustige steden. Als daar straks veel meer gebouwd wordt dan in Friesland, trekken jongeren die kant op en zitten werkgevers hier straks zonder personeel, zo werd gevreesd. Precies dat argument overtuigde uiteindelijk ook het Friese provinciebestuur om de F4 te steunen bij hun netwerkstatus.
Extra pikant
Maar pas op: in Friesland trap je snel op andermans tenen. Alleen al de term ‘stad’ werkt als een lap op een rode stier. Iedereen weet natuurlijk dat Drachten en Heerenveen soms als steden worden gezien, maar zoiets mag je in Friesland niet hardop zeggen.
In de Zuidwesthoek zijn er gevoeligheden rond de naam Sneek. In naburige steden als Bolsward of IJlst zouden ze liever zien dat Súdwest-Fryslân als F4-stad genoemd wordt, maar zo werkt het niet. Het gaat hier nadrukkelijk om Sneek, zo blijkt uit alle nota’s.
Ander intrigerend puntje is het ontbreken van De Fryske Marren, een gemeente die voorlopig nog meer inwoners telt dan Heerenveen. Extra pikant is dat hoofdplaats Joure een fors nieuw ziekenhuis krijgt, ten koste van Sneek en Heerenveen.
Dertien steden
Wie voorbij zulke gevoeligheden kijkt, ziet echter veel pluspunten van de F4. De samenwerking tussen Leeuwarden enerzijds en Heerenveen en Drachten anderzijds was in het verleden vaak ver te zoeken. Sneek dreigde soms aan het voeteneind te belanden.
De vier steden laten elkaar voorlopig niet meer los. Samen krijgen ze meer voor elkaar dan alleen. Hun samenwerking komt Friesland ten goede, zeker wanneer het lukt om andere gemeenten voldoende bij de plannen te betrekken.
Als het F4-verband in de komende jaren verder tot bloei komt, kan dit onze blik op Friesland ook veranderen. Spreken we in de toekomst misschien van de dertien Friese steden?
<LC.01.05.2025>
